80.000 hamburgers uit 0,5 gram dierlijk DNA
Lange tijd leek het onwerkelijk om vlees te eten van koeien die nog in leven zijn. Totdat in 2013 ‘s werelds eerste hamburger van kweekvlees gepresenteerd werd. Na jarenlang onderzoek lukte het een team van Nederlandse wetenschappers onder leiding van Mark Post om het “magische proces” wat normaal in dieren plaatsvindt na te bootsen in een bioreactor. Deze eerste kweekvleesburger werd in augustus 2013 in Londen gepresenteerd aan het grote publiek.
In 2015 richtte Mark Post samen met Peter Verstrate Mosa Meat op met als doel om in 2021 kweekvlees op de markt te brengen. Inmiddels is het 2021 en zijn er grote stappen gezet in de ontwikkeling van kweekvlees en staat het in Singapore zelfs op de menukaart! Hoe ver is de ontwikkeling? Wat kost het? Welke invloed heeft het op de bestaande vleesmarkt? Wanneer ligt het daadwerkelijk in de supermarkt? En wat is het nou eigenlijk? Samen met Tim van de Rijdt, Chief Business Officer bij MosaMeat en sectorspecialist voedingsmiddelenindustrie Rob Morren van ABN Amro laat host Fons Blomhert zich bijpraten over de ontwikkelingen in kweekvlees.
Kweekvlees, gecultiveerd vlees…
Maar wat is eigenlijk kweekvlees? ‘Ik heb een voorkeur om het gecultiveerd vlees te noemen. Er gaat namelijk veel liefde in zitten om exact hetzelfde te maken als wat je gewend bent van vlees. Een dierlijk product maar dan gemaakt op een manier die efficiënter, schoner en vriendelijker voor dieren is. We beginnen met spieren en vet uit een vers stuk rundvlees of een levend dier en die geef je alles wat die cellen ook in de natuur krijgen. We starten met 0,5 gram, ongeveer een sesamzaadje, en daar kunnen we dan ongeveer 80.000 hamburgers van maken’ legt Tim uit. ‘Wij zien kweekvlees, of gecultiveerd vlees, als een volgende stap in efficiency’. Ooit gebruikten we duiven om te communiceren en paarden voor mobiliteit en daar zijn stappen gemaakt die bijvoorbeeld beter voor het milieu of vriendelijker voor de dieren zijn. Zo zien wij gecultiveerd vlees ook. Het is het verbeteren en het optimaliseren van het proces.
Een hamburger van 250.000 euro
In 2013 werd de eerste daadwerkelijk burger van kweekvlees gepresenteerd. Inmiddels zijn we een aantal jaren verder. Wat is de huidige status? Tim geeft aan dat met die eerste burger toch nog wel veel “mis” was. De smaak was niet optimaal en ook was de burger droog volgens smaakspecialisten. Daarbij waren er nog dierlijke materialen, zoals bijvoorbeeld bloedserum, nodig om het vlees te kweken. Alleen de dierlijke cellen gebruiken en dan vervolgens een proces ontwikkelen waarbij de toevoegingen alleen plantaardig of recombinant zijn en dus diervrij is het doel geeft Tim aan.
De kosten van de eerste burger waren een kwart miljoen en uiteindelijk is vlees een heel prijsgericht product dus daar moeten nog stappen gemaakt worden. Bij Mosa Meat willen we een compleet stuk vlees (denk dan aan gehakt, steak, rib-eye) ontwikkelen. ‘Het recept hebben we in de vingers en nu zijn we bezig om het vlees in grotere volumes en met lagere kosten te maken’. Wanneer het product dan ook daadwerkelijk klaar voor verkoop is hangt af van de hoe lang de goedkeuring duurt. In Singapore is de verwachting 4 tot 6 maanden, maar in Europa kan dit wel 1,5 jaar zijn. Zo kan je in Singapore al in 1 restaurant een stuk gecultiveerd vlees op het menu vinden.
Enthousiaste consument in Singapore
‘Reacties is Singapore zijn vooral enthousiast.’ aldus Rob. De smaak is haast niet te onderscheiden van echt vlees. Het heeft veel media-aandacht gekregen en voor Singapore is het ook echt een manier om te laten zien dat ze onafhankelijk kunnen opereren in hun voedselvoorziening. Nu is het de kunst om die ervaring ook te laten landen bij het grote publiek. Het gaat echt om het laten zien dat er geen verschil tussen “normaal” vlees en gecultiveerd vlees.
Maar wat wil de Nederlandse consument?
‘Wij hebben met ABN Amro consumentenonderzoek gedaan naar de koopbereidheid en daaruit blijkt dat 60% echt wel bereid is om kweekvlees te proberen’, zegt Rob. Vegan zal lastig blijven, maar de potentie zit in de fervente vleeseter, de mensen die vlees eten echt niet op willen geven. ‘Als je die kan bereiken met een goed product als alternatief dan is de potentie groot’.
Duurzamer?
Uit onderzoek blijkt dat kweekvlees 92% minder klimaatimpact heeft. Voor het produceren van kweekvlees heb je bijvoorbeeld geen veestapel nodig en maar weinig ruimte. Bovendien wordt er 78% minder water gebruikt. ‘Als je kijkt naar de grondstoffen is het kweken van vlees dus erg efficiënt en minder vervuilend’ legt Tim uit.
Impact op de vleesindustrie
De omvang van de consumentenmarkt voor vlees is zo ontzettend groot. Er is nog geen ambitie om een sector te vervangen. ‘We willen op dit moment een andere optie bieden’ geeft Tim aan. Uiteindelijk is dit natuurlijk wel iets wat wereldwijd gebruikt kan worden en daar zijn we dan ook mee bezig.
De vleesindustrie is groot en bevat veel spelers. De ontwikkelingen rondom kweekvlees gaan hard, potentieel is groot, maar wat gaat dit betekenen voor de industrie. ‘Eerlijk gezegd, het slachthuis zal geen rol hebben in de nieuwe keten’, zegt Tim. Maar de rol voor bijvoorbeeld boeren is nog steeds actueel. Voor het kweken van vlees zijn voedingsstoffen nodig die door boeren moeten worden geleverd. Wij willen nu op grote schaal gaan produceren om de kosten omlaag te krijgen, maar in de toekomst is het niet ondenkbaar dat de productie gedecentraliseerd gaat worden. ‘Misschien wil de consument straks wel een specifiek stuk gecultiveerd vlees van een specifieke of lokale producent’.
Van dierlijke eiwitleverancier naar eiwitleverancier
Zo zijn sommige vleesverwerkers ook al bezig met bijvoorbeeld plant-based burgers. Dus je ziet ook dat daar beweging is, van dierlijke eiwitleverancier naar eiwitleverancier. ‘En voor de vleesverwerkers is het natuurlijk ook interessant om onderdeel uit te maken van het kweekvlees-ecosysteem’ vult Rob aan. Er is echt wel sprake van een lange-termijn perspectief. Fons: ‘Het duurt nog wel even voordat het kan concurreren met de kiloknallers, maar de beweging is er’.
Kweekvlees moet toegankelijker worden
‘Wat is de grootste factor voor een stroomversnelling?’ CO2 belasting waardoor de prijs van vlees omhoog gaat? Een vleestax of inkoopvoordeel? Tim geeft aan dat de kern puur R&D (research & development) is. Oorspronkelijk zijn we met een subsidie vanuit de overheid gestart en met dat marktkapitaal kunnen we nu investeren. En kapitaal is de grootste versneller, de kennisbasis is er inmiddels. ‘Daarnaast ligt er ook een rol voor het ecosysteem’, er moet meer onderzoek gedaan worden en de “enabling factors” voor bedrijven moeten op hun plek komen zodat het voor meer bedrijven makkelijker wordt om dit te gaan doen. Het is de bedoeling dat steeds meer bedrijven gaan werken met kweekvlees, dat is de toekomst.
Luister de podcast:
Meer weten over de future food trend en aangesloten blijven bij alle ontwikkelingen?
Dan is de Masters in Future Food misschien wel wat voor jou. Speciaal voor beslissers en beïnvloeders binnen de food- en foodservice sector. Ben je formulemanager, product manager, marketeer, category manager of bijvoorbeeld commercieel verantwoordelijk voor de implementatie van nieuwe trends? Dan is Masters in Future Food een onmisbare inspiratiebron om succesvol en onderscheidend in te spelen op deze nieuwe en veelbelovende categorie!
Blijf beter op de hoogte, voel je geïnspireerd en gemotiveerd om het vegan thema concreet aan te pakken binnen jouw organisatie. Het doel is om bewustwording te creëren rondom de kansen die het thema biedt!